Het Limbisch Brein en Pijn: De Onderbewuste Connectie

Bron foto: fysiotherapie4all

Heb je ooit een knie gestoten en pas seconden later de pijn gevoeld? Of gemerkt dat je, als je verdrietig of boos bent, meer fysieke pijn lijkt te hebben? Dit is geen toeval. Ons limbisch brein, een oeroud deel van ons brein, speelt een cruciale rol bij de ervaring van pijn, en ons onderbewuste brein is hier nauw bij betrokken. In deze blog duiken we in hoe deze breindelen samenwerken en beïnvloeden hoe we pijn ervaren.

Wat is het Limbisch Brein?

Het limbisch brein bestaat uit delen van ons brein die betrokken zijn bij emotie, motivatie, genot en het emotioneel geheugen. Het is de plaats waar onze gevoelens en de fysieke sensaties van pijn samenkomen.

Het Verband Tussen Pijn en Emotie

Stel je voor dat je limbisch brein een alarmcentrale is. Wanneer je fysieke pijn voelt, gaat er een alarm af in deze centrale. Maar het limbisch brein reageert niet alleen op fysieke signalen; het reageert ook op emotionele stress. Dit betekent dat wanneer we emotioneel uit balans zijn, ons limbisch brein de fysieke pijn kan versterken.

Pijn wordt dus voornamelijk gevormd door je limbisch brein (als reactie op gevaar) samen met je emotionele brein (koppeling aan gebeurtenis). Soms is er dus maar een minimale gebeurtenis nodig om de pijn (weer) op te roepen. Het emotionele brein is namelijk ook betrokken bij de aansturing van talrijke lichamelijke functies, zoals pijn, energie, spierspanning, doorbloeding en het functioneren van organen.

De Rol van het Onderbewuste Brein

Ons onderbewuste brein is als een groot archief van al onze herinneringen en ervaringen. Het beïnvloedt ons gedrag en onze reacties zonder dat we het doorhebben. Als je bijvoorbeeld ooit een slechte ervaring hebt gehad bij de tandarts, kan je onderbewuste brein deze angst koppelen aan alle tandartsbezoeken in de toekomst, waardoor je meer pijn en angst voelt elke keer als je in de stoel zit. Een onbewust stressrespons kan door veel dingen veroorzaakt worden, ook vanuit ervaringen in je kindertijd.

Chronische Pijn

Het limbische systeem speelt zo ook een belangrijke rol bij chronische pijn. Hersenscans hebben aangetoond dat chronische pijn gepaard gaat met een verhoogde activiteit in die gebieden van de hersenen. Hierbij is er sprake van een vicieuze, versterkende, cirkel. Angstgevoelens versterken de limbische activiteit, waardoor ook de pijn toeneemt. Wanneer klachten onduidelijke verklaringen hebben, neemt de angst en het gevoel van controleverlies toe, waardoor de pijn wordt versterkt.

Voor onze hersenen geldt hierbij helaas ook: iets negatiefs weegt zwaarder dan iets positiefs. Dit komt omdat het te maken heeft met het signaleren van gebeurtenissen die mogelijk gevaar kunnen betekenen. Dit was in de oertijd noodzakelijk om in de wildernis te overleven, het hielp ons namelijk om dreigend gevaar op tijd te herkennen zodat we acute situaties eerder uit de weg konden gaan.

Nu is er niet zoveel direct gevaar van die aard en zit dit ons eerder in de weg, maar deze functie heeft ons brein nog steeds. Omdat het denkende brein hier geen verklaringen voor heeft, heeft het emotionele brein samen met het oerbrein de overhand. Wat in dit alles dus opvalt, is dat de primaire functie van pijn lastig te verklaren is. Er is namelijk bij chronische pijn geen direct gevaar (meer), maar omdat de hersenen continue in de ‘angstmodus’ zitten, wordt de pijn versterkt.

Hoe Communiceren het Limbisch en Onderbewuste Brein?

Wanneer we pijn ervaren, zendt ons lichaam signalen naar ons brein. Het onderbewuste brein filtert deze informatie en vergelijkt het met eerdere ervaringen. Als het iets herkent, zoals de angst voor de tandarts, stuurt het limbisch brein een sterkere pijnrespons terug naar het lichaam. Dit is waarom sommige mensen een hogere pijngrens hebben dan anderen; hun onderbewuste brein heeft mogelijk minder of geen negatieve herinneringen aan soortgelijke pijn. Daarnaast vinden er allerlei processen in het lichaam plaats waardoor je bijvoorbeeld je spieren onbewust aanspant. Doe je dit onbewust heel veel dan kan die spierspanning voor flink wat pijn gaan zorgen.

Kan Hypnotherapie Helpen?

Ja! Hypnotherapie kan helpen om het onderbewuste brein te herprogrammeren. Door te werken met een hypnotherapeut, kun je beginnen met het veranderen van hoe je onderbewuste brein reageert op pijn. Dit kan het verminderen van angst voor pijn zijn, of het transformeren van negatieve herinneringen die verband houden met de pijn.

Wat Gebeurt er Tijdens Hypnotherapie?

Tijdens een hypnotherapie sessie, die je in een diepe staat van ontspanning brengt, spreekt de therapeut met je onderbewuste brein. Dit is de kans om oude 'programma's' die pijnlijke ervaringen versterken te vervangen door nieuwe, positieve boodschappen.

Wat Kun Je Zelf Doen?

Er zijn dingen die je zelf kunt doen om de invloed van het limbisch en onderbewuste brein op pijn te verminderen:

Mindfulness en Meditatie

Dit helpt je bewuster te worden van je lichaam en gedachten, wat de impact van pijn kan verminderen. Mindfulness en meditatie zijn technieken die ons leren om in het huidige moment aanwezig te zijn. Wanneer je mindful bent, observeer je je gedachten en gevoelens zonder oordeel. Dit helpt om de automatische reactie van het limbisch brein, die vaak pijn versterkt, te doorbreken. Meditatie brengt je in een staat van diepe rust, waarbij je stressniveaus verlaagt en je pijnreactie vermindert.

Hoe werkt het?

Door regelmatig te mediteren, train je je brein om minder reactief te zijn op pijnimpulsen. Het is alsof je het alarmvolume van je limbisch brein verlaagt, waardoor je minder heftig reageert op pijn. Ook bouw je een sterkere connectie met je lichaam op, waardoor je sneller signalen van beginnende pijn herkent en er proactief op kunt reageren.

Positieve Visualisatie

Door je een pijnvrij leven voor te stellen, kun je je onderbewuste brein beïnvloeden. Visualisatie is het proces van het creëren van positieve beelden in je geest. Door je een leven zonder pijn voor te stellen, stuur je een krachtig signaal naar je onderbewuste brein dat er een alternatief is voor de pijn die je voelt.

Hoe werkt het?

Stel je voor dat je pijnvrij bent, actief deelneemt aan je favoriete activiteiten en volledig geniet van het leven. Deze positieve beelden kunnen helpen om de 'pijnprogramma's' in je onderbewuste brein te overschrijven met nieuwe, positieve verwachtingen en ervaringen.

Ontspanningsoefeningen

Deze kunnen helpen het limbisch brein te kalmeren, waardoor de pijnreactie vermindert.
Ontspanningsoefeningen zoals diepe ademhaling, progressieve spierontspanning en zachte yoga kunnen helpen om het limbisch brein te kalmeren en de pijnreactie te verminderen.

Hoe werkt het?

Door ontspanningsoefeningen uit te voeren, breng je je lichaam in een staat van rust, waarbij je hartslag vertraagt, je bloeddruk daalt en je spieren zich ontspannen. Dit heeft een direct effect op het limbisch brein, wat de intensiteit van pijn kan verminderen en je een gevoel van controle en welzijn geeft.

Andere belangrijke dingen zijn

• Ademhaling
• Voorlichting / Educatie
• Zelfreflectie
• Stress Management

Integratie in het Dagelijks Leven

Om de volledige voordelen van deze technieken te ervaren, is het belangrijk om ze regelmatig te beoefenen en te integreren in je dagelijkse routine. Begin met een paar minuten per dag en bouw het langzaam op. Het is de consistentie die telt.

Creëer een dagelijks schema waarin je tijd inplant voor mindfulness, visualisatie en ontspanningsoefeningen. Deze gewoonten zullen je helpen om beter met pijn om te gaan en je algehele kwaliteit van leven te verbeteren.

Ben je klaar om jezelf deze waardevolle tools eigen te maken en een meer pijnvrij leven te leiden? Begin vandaag nog en ontdek hoe krachtig je brein kan zijn in het verminderen van pijn.